• AŞIRI AKTİF MESANE
• BÖBREK VE İDRAR YOLLARI TAŞ HASTALIĞI
• İYİ HUYLU (SELİM) PROSTAT BÜYÜMESİ - (BPH)
• EREKTİL DİSFONKSİYON
• ERKEK ÜRETRA DARLIKLARI
• ERKEKTE KISIRLIK
• İDRAR KAÇIRMA
• NOKTÜRİ (GECE İDRARA KALKMA)
• ÜRETRA DARLIKLARI

BÖBREK VE İDRAR YOLLARI TAŞ HASTALIĞI

Taşlar böbreklerde oluşur.  idrarımızda bazı maddelerin miktarı artar ve kristallerin  oluşumunu kolaylaştırır. Ancak  bu kristallerin oluşumu doğal olarak vücudumuzdaki bazı maddelerde bu oluşumu engeller. Fakat bu denge bozulursa taş oluşur. Ülkemizde görülme sıklığı %15’tir.

Taş oluşumunda genetik faktörler, cinsiyet, diyet önemli faktörlerdir. Sıklıkla 20-50 yaşları arasında görülür. Erkeklerde kadınlara oranla 3 kat fazla görülür. Ayrıca ailesinde taş hastalığı olanlarda %30 daha fazla görülür.

Et ve et ürünlerinin fazla alınması, tuzlu yemek, bazı ilaçlar (kortizon, D vitamini gibi) da taş oluşum riskini artırabilir. Sıcak bölgelerde yaşayan insanlarda terleme sebebiyle sıvı kaybı olur ve idrar yoğunluğu artar taş oluşumu kolaylaşır. Alınan su ve sulu gıdalar azaldıkça kanda kalsiyum, oksalat ve ürik asit gibi minarellerin  idrarda yoğunluğu artar ve çökelmeye başlar. bunlar önce milimetrik boyutta iken zamanla daha da  büyürler, İdrar akış yönünde böbrek, üst idrar kanalı (üreter), idrar torbası ve alt idrar yollarına (üretra) doğru yer değiştirebilirler. Taşın büyüklüğü geçeceği kanaldan daha büyükse sorunlar başlar.

Belirtiler

Eğer oluşan taş idrar akımını engelliyorsa idrar yollarında ve kanalda basıncı artırır ve renal kolik adı verilen aralıklı şiddetli ağrıya yol açar. Ağrı taşın olduğu tarafta yan ağrısı şeklinde hissedilir. Üst idrar kanallarındaki ağrı kasıklara erkeklerde testislere kadar yayılabilir. Bu ağrıya bulantı, kusma, kanlı idrar (bazen et suyu gibi idrar) ve ateş eşlik edebilir. Ateşin eşlik etmesi soruna idrar yolları enfeksiyonunun eklendiğini düşündürür. Eğer taş kanalı tam tıkamıyorsa ağrı devamlı hafif ağrı şeklinde hissedilebilir. Bazen ağrı hiçbir şikayete neden olmaz. Bu sorunsuz bir taşa bağlı olabilirken, sinsi bir böbrek kaybına yol açabilir.

Teşhis

Bu anlamda röntgen filmi, ultrasonografi ve tomografi yapılabilir. Doktorunuz beraberinde kan tahlili yapıp böbreklerinizin fonksiyonlarını gözden geçirebilir. İdrar tahlilinde kan, enfeksiyon veya başka hastalıklara (nefrolojik) bağlı sorun olup olmadığını gözden geçirebilir. Eğer daha önce taş düşürüp bu taşı yakalama şansınız olmuşsa taşın cinsi incelenir. Böylelikle taşın bir daha oluşmaması için önlemler alınabilir.

Tedavi
Taşın yeri, taşın büyüklüğü ve cinsi tedavi şeklini belirler. Şikayet ve tıkanıklığa neden olmayan, zaman içinde büyümeyen ve enfeksiyona sebep olmayan bazı böbrek taşları takip edilebilir. Doktorunuz bu durumu ve nedenlerini size izah edecektir. Düzenli aralıklarla kontrol edilir. Bazen hasta ağrı ile başvurur. Taş çok büyük değil ve idrar yolları kanal genişlikleri müsaitse taş kendiliğinden düşebilir. Bu esnada hastaya ağrı kesici ve idrar yolunu genişleten ilaçlar verilerek taşın düşmesi beklenebilir.

Böbrek ve üreter taşlarında tedavi;

1. Vücut dışından şok dalgaları ile taş kırma (ESWL): Böbrek ve üreter taşlarında kullanılır. Şok dalgaları vücut dışından taşa yönlendirilir. Çocuklar dışında genellikle genel anestezi verilmez. Taş kırılır , parçacıklar idrar yolu ile atılır. Taşın cinsi, büyüklüğü, sertliği ve yerine göre bu yöntemin uygun olup olmadığı doktorunuz tarafından değerlendirilecektir. İşlem esnasında cihazdan gelen patlama sesleri duyarsınız. İşlem düşük yoğunluklu ses dalgaları ile başlanıp giderek artar. Bir seferde kırılmayabilir.

Gebelik, kanama bozukluğu, kontrol altına alınamayan enfeksiyon ve hipertansiyon, büyük damar genişlemesi, aşırı kilo, taşın atılmasını engelleyen tıkanıklık gibi sebepler bu yöntemin uygulanmasını mümkün kılmayabilir. İşlem sonrası taş parçacıklarının atılması için bol su içiniz. İşlem sonrası ağrınız devam ediyor veya ateşiniz varsa doktorunuzu arayınız.

1. PCNL: Büyük böbrek taşlarının (2 cm’den büyük) taşları için uygulanır. Genel anestezi altında ciltten önce böbreğe uzanan bir iğne gönderilir. Daha sonra bu iğnenin içinden böbreğe gönderilen kılavuz telin üzerinden genişletme yapılıp bir boru konur.  Nefroskop denilen cihaz bu borunun içinden böbreğe sokulur. Taşlar lazer, ultrason veya havalı sistemler yardımıyla parçalanıp dışarı alınır. Kanama bozukluğu, gebelik, fiziksel bozukluğunuz böbreğe girişe engel teşkil ediyorsa önerilmez. İşlemin en çok istenmeyen sonucu kanama ve ateştir. İşlem sonrası geçici süre böbrekten cilde (peruktan nefrostomi) ve vücut içinde geçici süre kalan kateter konabilir. Amacı iyileşme döneminde taşları sorun oluşturmasını engellemektir. İşlem sonrası ateşiniz yükselir, ağrı ve kanama görürseniz doktorunuzu aramanız gerekir. Bir süre sonra konulan tüpler çıkarılır. 

1. Üreteroskopi, lazer taş kırılması: böbrek ve üst idrar kanalı (üreter) taşları için uygundur. Cihaz esnek (fleksibl) veya sert (rijid) olabilir. Esnek olan böbrek ve üreter, rijid olan ise üreter taşlarında kullanılır. 2 cm den küçük böbrek ve her seviyedeki üreter taşlarında kullanılır. Genellikle genel anestezi altında yapılır. Taşın kırılması için lazer kullanılır. Hedef toz haline getirmek veya düşebilecek küçük parçalara bölmektir. İşlem sonrası vücut içine kateter (JJ stent)konulabilir. Bir süre sonra bu kateter çıkarılır. İşlem sonrası ateşiniz yükselir, ağrı ve kanama görürseniz doktorunuzu aramanız gerekir.

Tekrar taş oluşumunun engellenmesi: Taş elimizde varsa cinsi belirlenebilir. Ayrıca çeşitli kan ve idrar tetkikleri ile vücudunuzda yapısal taş oluşumunu kolaylaştıran testler doktorunuz tarafından gerekli olduğunda yapılır. Tespit edilirse önleyici uyarılar ve ilaçlar verilebilir.
Genel anlamda taş oluşmaması için;

1. Günlük sıvı alımınızı mevsimine göre 2.5-3 lire arasında tutun
2. İdrarınızın renginin açık renkte olması yeterli sıvı aldığınızı gösterir.
3. Kilo almamaya gayret ediniz, egzersiz yapınız
4. Hayvansal protein ve tuz alımını azaltın (3-5 gr/gün). Yemeklere ekstra tuz dökmeyin

Kalsiyum yeterli ölçüde içeren diyet uygulayınız( 2 bardak süt)